Mijn favoriete seafood zijn oesters. Zilt, romig van smaak, puur en zo onvoorstelbaar lekker. Een echte Zeeuwse zilte zaligheid. En nu dat het oesterseizoen gestart is kunnen we weer volop genieten. Mooi toch!
Al heel lang prikkelen oesters onze zintuigen. Op het schilderij “Het Oestereetstertje” van Jan Steen uit 1660 zien we de platte Zeeuwse oester al in volle schoonheid. En die schoonheid inspireert ook veel hedendaagse kunstenaars. Een aantal van hen komt met hun eigen-aardige interpretaties van Zeeuwse oesters in dit blog voorbij.
Een oester is zo een typisch product waar je óf gek op bent óf wat je juist echt niet lust. Voor de liefhebbers dan maar, lees zeker verder over de parel uit zee (land) in dit blog.
Veel lees, kijk en eetplezier !
Oesters Zonder Paerels
Ik vind t aollemae wae best
Ut duurt toch ma zo kort
k Voele d aerde kraeke
En da mn eihe lief verdort
Ik bin een kaerel die zn zin ma doet
En oesters zonder paerels smaeke goed….
Peter Slager ‘Slik’
Platte of Kromme
De teelt van oesters is in Zeeland eeuwenoud. Vroeger was er niet één maar waren er heel veel kleine oestercentra. Zo kom je het woord oesterput, een bassin waarin oesters schoonspoelen, in nogal wat straatnamen tegen. En soms zie je die oude, in onbruik geraakte oesterputten nog liggen. Op de meest rare plaatsen. Middenin de polder bijvoorbeeld, waar tot honderd jaar geleden een zee-arm liep.
In Zeeland worden nu oesters gekweekt in de Oosterschelde of in De Grevelingen. De temperatuur van het water, het zoutgehalte, de bodemgesteldheid, het zuivere water en de beschutte ligging maken beide gebieden de ideale plaats voor de oesterkweek. Het kweken van oesters gebeurt trouwens op oesterbanken die worden gemaakt van mosselschelpen. Vroeger werden gekalkte dakpannen als collecteurs gebruikt. De oesters groeien op in het getij en voeden zich met algen. Ze worden regelmatig verplaatst. Zijn ze groot genoeg, dan gaan ze naar oesterputten en worden ze gespoeld met schoon zeewater en geschikt gemaakt voor consumptie.
Niks meer en niks minder
Niks meer en niks minder dat zijn de creuses (kromme oesters) . De creuse is het tamme broertje van die scherpe, wilde Japanse oesters. Deze stoere no-nonsens is een oester met een langwerpige en grillig gevormde schelp . De creuse heeft een stevige bite en een robuuste, zilte smaak. Zowel rauw als gegratineerd zorgen ze voor sfeer bij elke gelegenheid.
Er is maar 1 Koningin
En dat is de Zeeuwse platte oester! Met dit culinaire pareltje is het koninklijk genieten. Ze neemt zo’n 4 tot 5 jaar de tijd om uit te groeien tot consumptie oester. Opvallend is de unieke ronde en platte schelp. Zoals het een koningin betaamt is ze kritisch en bereikt haar top alleen op de meest voedselrijke percelen in de Oosterschelde en Grevelingen. Ondanks de platte schelp is deze goed gevuld met romig en delicaat oestervlees. Kenners zeggen dat dat door de zuivere algengroei en het hoge aantal zonuren in Zeeland komt.
De smaak van de twee soorten oesters verschilt dus : de Zeeuwse creuse smaakt zilter dan de platte met haar stevige structuur en nootachtige smaak. De liefhebbers eten ze het liefst rauw. Anderen geven de voorkeur aan gegratineerd. Oesters schijnen een boost te geven aan het libido, dus eet smakelijk!
” Een oester maakt van zijn probleem een parel “
Jack Kerklaan
KUNSTIG
De Zeeuwse Oesters worden niet alleen door de chef-koks geliefd , de witte, grijzig groene en soms rozige schelpen zijn voor designer Ineke Otte, het kunstenaarscollectief Zeeuws Blauw en goud/edelsmid Sofie Noens inspiratiebron voor hun sieraden en kunstwerkjes. In ons project Zeeuws DNA heb ik samen met Scarlett Kwekkeboom ook met de Zeeuwse oesters gewerkt.
Ineke Otte “Als een rode draad loopt zij door mijn leven: de grote uitdaging telkens weer een verrassend sieraad te maken. Met soms tomeloze energie schep ik met beide handen ideeën op, uit een schijnbaar voortdurend bruisende inspiratiebron. Mijn gedachten en gevoelens probeer ik om te zetten in eigentijdse, licht draagbare, eigen-aardige fashion sieraden; een spannend en uitdagend proces. Tijdens de creatie van het ene sieraad dat het lichaam raakt en verfraait, ontkiemt niet zelden alweer het idee voor het andere.
Haar oestersieraden maakt zij van echte oesters in combinatie met parels in grijs en wittinten, ieder sieraad is uniek.
Begonnen als pauzeactiviteit ‘Make your own souvenir’ in 2016 tijdens een internationaal wetenschappelijk congres in Rotterdam, vanuit de Stichting Zeeuws Blauw zijn de Zeeuws Blauw Oesters nu in 2020 een internationaal succes.
Er zijn verschillende types op de markt; De Nanking Cargo voor het hoogste segment, de Blanche (wit in wit), de Fisherman (oesters met klein poppetje), de Gold en de Premium – omdat dat zo’n mooi, doch bewerkelijk motief is. Elke oester met de hand schoongemaakt, geselecteerd, beschilderd en afgelakt. Een origineel kunstwerk en allemaal uniek van vorm. Er is een zorgvuldig geselecteerde groep van creatieve en kundige schilders. Zij weten elke oester tot een pronkstuk om te toveren. De selectie krijgt continu een update.
www Zeeuwsblauw.nl
Scheermessen, schelpen, ‘klakkers’: Sophie Noens houdt van de Schelde en dat zie je terug in haar handgemaakte sieraden. Sophie maakt sieraden die geïnspireerd zijn op Zeeland en de Schelde. Dat is voor haar een logische keus:
“Ik heb me altijd al aangetrokken gevoeld door de zee. De Schelde is heel interessant, er is altijd wel iets te zien.”
Meestal werk ik de ontwerpen mat af. Dat is een knipoog naar het schurende van de wind, het zand en het water. Vaak combineer ik zilveren elementen met koraal, parels of andere (edel)stenen. De zilveren elementen doen vaak denken aan schelpen of ‘scheermessen’ terwijl ik daar geen kopie van probeer te maken. Het gaat mij meer om het gevoel. De meeste mensen herkennen dan ook de vorm als een schelpje of een scheermes, terwijl er geen schelp op de wereld is die er zo uit ziet…”
www.sophienoens.nl
Samen met Scarlett Kwekkeboom heb ik in 2017 het project Zeeuws DNA gerealiseerd. Zeeuws DNA is een fotoserie die de spanning laat zien die ontstaat als Zeeuwse producten op een ongebruikelijke manier bij elkaar worden gevoegd. Zeeland kent veel typische streekeigen producten. Ze kunnen worden gekweekt, gegeten, gedronken, gedragen of zijn gewoon voor dagelijks gebruik. Als onderdeel van de Zeeuwse cultuur zijn ze typisch voor de streek. In combinatie kunnen zij een ongebruikelijk beeld oproepen. In samenwerking met Zeker Zeeuws is voor de Provincie Zeeland een kleine tentoonstelling gemaakt over bekende en minder bekende Zeeuwse vis, schaal- en schelpdieren . De foto’s zijn van Scarlett Kwekkeboom-Janse , de styling is door mij verzorgd.
Tentoonstelling Zeeuws DNA
Oesterrecepten
Al vind ik persoonlijk oesters, vooral de Zeeuwse platte, puur geserveerd het lekkerst, er zijn ook andere bereidingen van oesters die heel goed smaken. Op de website van Ondernemerscooperatie Zeker Zeeuws vond ik een aantal heel bijzondere recepten zoals Gestoomde oesters met zwarte botersaus , gegratineerde oesters of Oestertopping Bloody Mary.
TIP: Hoe open ik een oester
Hoe vaker je het doet, hoe leuker het wordt!
Begin met een ‘offbottom’ gekweekte oester want die gaat makkelijker open.
Waar moet je op letten als je zelf aan de slag gaat? Bescherm in elk geval de hand waarmee je de oester vasthoudt met een stevige doek want je gebruikt een scherp oestermes en ook de groeiranden van de schelp kunnen scherp zijn.
Leg de oester op een stevige ondergrond met de bolle kant naar onder.
Steek het oestermes in de scharnier en maak een korte wrikkende beweging met de pols zodat de schelp losgaat.
Schraap het mes langs de bovenschelp om de bovenste sluitspier los te maken en verwijder de schelp. Snij tot slot de onderste sluitspier los.
De foto’s voor dit blog zijn afkomstig uit het eigen Seaside archief, Sophie Noens, Ineke Otte, Zeeuws Blauw en Scarlett Kwekkeboom. De songtekst is van Peter Slager van zijn album Slik. Informatie en recepten zijn van Ondernemerscooperatie Zeker Zeeuws.
Living at the seaside 
Eén reactie op “Parel uit zee”
[…] Overigens prikkelen oesters al heel lang onze zintuigen. Op het schilderij “Het Oestereetstertje” van Jan Steen uit 1660 zien we de platte Zeeuwse oester in al haar schoonheid. Een oester is zo een typisch product waar je óf gek op bent óf wat je juist echt niet lust. Voor de liefhebbers dan maar, lees zeker verder over de parel uit zee (land) in dit logje dat ik eerder schreef op mijn Seasidesblog: ‘Parel uit zee’. […]
LikeGeliked door 1 persoon