Winterboulevard 

Gestrekt langs de zee
Grijs grauw gesluierd
Slaat ze giganten gade
Die geruisloos glijden
Op glooiende golven
Gestrand zonder geluid
Geduldig wacht ze
Gerust op goed nieuws
Van een gelukkig nieuw
Voorjaar

Winter Het woord winter stamt van het Oergermaanse woord wintruz.
Oorspronkelijk deelde men in de Germaanse streken het jaar in slechts twee (zomer en winter) en later drie (zomer, winter en lente) seizoenen in. Jaren werden geteld als winters. 

De winter is een van de vier seizoenen in de gematigde en polaire streken. Het afwisselen van de winter met de andere seizoenen wordt veroorzaakt door de schuine stand van de aardas. In de winter staat op het noordelijk halfrond de aardas van de zon af en in de zomer juist naar de zon toe. Het meest kenmerkend aan de winter is hierdoor, behalve de in vergelijking met andere seizoenen lage temperaturen, de korte dagduur.

Koude zee-weetjes

Hoe groot is de kans in Zeeland op een echte koude winter aan zee?
Om maar eerlijk te zijn, niet echt groot.
Dankzij de ligging in het uiterste zuidwesten van Nederland en direct aan het water, wijken zowel het weer als het klimaat van Zeeland af. Het is hier (helaas in dit verband) in de winter warmer, dus Zeeland kent een kleinere kans op vorst. Strenge vorst is zelfs een zeldzaamheid. Zo was de eerste ijsdag (een hele dag onder het vriespunt) in februari vorig jaar in Vlissingen zelfs een vermelding op het landelijke nieuws waard.
Vlissingen heeft de meeste zonuren van het land maar staat met het aantal ijsdagen echt onderaan het lijstje.

En voor echte kou moeten we tot februari wachten. Dan is het zeewater meestal pas het koudst. De gemiddelde temperatuur van de Noordzee in de winter is zo’n 5 graden. Strenge winters zorgen er voor dat de temperatuur daalt tot een graad of 3 of lager!

Terwijl zoet water bij 0°C in ijs wordt omgezet, bevriest zeewater met een zoutgehalte als dat van de Noordzee pas bij een watertemperatuur van -1,8 tot -2°C. De kans dat het Noordzeewater aan onze kust bevriest is dus bijzonder klein.
Het moet namelijk behoorlijk lang en streng vriezen voordat het zeewater zo sterk is afgekoeld dat ijskristallen zich kunnen gaan vormen. Bovendien spelen ook de waterdiepte, de windsnelheid en de stroming een rol.
Eens de bevriestemperatuur bereikt, zal het ondiepe strandwater sneller bevriezen dan het diepere water meer zeewaarts.

Winterdip

Wintertijd is rusttijd. De natuur is in stilstand voor ongeveer drie maanden. En de zonuren houden het wat hoeveelheid betreft ook even voor gezien. De dagen zijn heel kort en donker.
Is het bewolkt dan gaat het grijs van de Noordzee over in het grijs van de lucht er boven. Het is vaak niet het ‘droom’ winterlandschap uit de boeken. We missen het zonlicht. Velen willen dan liefst in warme oorden ‘overwinteren’ of gewoon een winterslaap houden. Nu de dagen weer korter worden en we vaker en langer in het donker zitten, kan-ie opspelen: de winterdip.

Wat is een winterdip? 
De naam zegt het al: een dipje dat in relatie staat met de winter en alles wat daarbij komt kijken: kortere dagen, minder daglicht en een lagere temperatuur. Het kan ervoor zorgen dat je je wat neerslachtig en/of moe voelt. Niet iedereen heeft last van de winterdip en de klachten verschillen. Hoe ga je om met zo’n dip? 

Wat helpt bij een winterdip?

Ga vaker naar buiten
Ondanks dat je bij grijs weer misschien geen zin in hebt is toch een goed idee. Iedere dag af en toe een frisse neus halen zorgt ervoor dat je meer daglicht opneemt en daarmee ook meer vitamines (vooral vitamine D).
Blijf in beweging
Natuurlijk veel beter dan een winterslaap houden, in ieder geval voor mensen. Al is het een stuk lastiger als je moe bent en het buiten koud en donker is. Ga toch een stukje wandelen, doe iets aan buiten- of binnensport.
Zoek een vast ritme
Een redelijk vaste routine kan helpen om je biologische klok weer goed af te stemmen. Probeer op een vast tijdstip naar bed te gaan en op een vast tijdstip weer op te staan.
Bedenk wat de winter juist leuk maakt
Ieder seizoen heeft zijn eigen positieve kenmerken, ook de winter. Van lege stranden genieten, een wandeling of fietsrondje in de polder om nieuwe plekken te ontdekken. Of naar het museum of tentoonstelling gaan waar het nu niet zo druk is.
Een warme douche daarna, onder een deken op de bank een boek lezen of luisteren. Lekker bakken en nieuwe recepten uitproberen. De zomerfoto’s uitzoeken.
Het zijn vaak de kleine dingen die het doen.
Lees een leuk of spannend boek
Ook boeken kunnen je helpen, blij maken of op andere gedachten brengen.
In de ZEEBIBLIOTHEEK vind je boekentips voor elk gevoel.

Winteren

• 

• 

• 

Auteur Katherine May schrijft in haar boek ‘Winteren’ (zie ook boekentip) over
de kaalste periodes in de natuur en in ons eigen leven. Winteren is volgens haar “een periode in de kou, een braakliggende fase in je leven.”
“De Kelten geloofden uiteraard wel, met hun vreugdevuren en offers aan de goden. Zij wisten naar mijn idee meer van het bestaan dan wij. Hun nieuwjaarsfeest was een heel bewust beleven, in donkere dagen zonder blad aan de bomen, van het feit dat we niet weten waar we naartoe gaan. Die onzekerheid niet te blokkeren, maar door te maken.”

In haar boek vertelt May ook over haar pogingen zich allerhande winterrituelen eigen te maken.

Wintertradities

Vele Wintertradities of rituelen zijn lange tijd geleden ontstaan. Meestal om het gemis aan zon/daglicht goed te maken en ons voor te bereiden op het nieuwe seizoen. Zo maakten we licht met open vuren, fakkels of kaarsen en werden met lawaai boze wintergeesten verdreven. Veel van onze huidige gebruiken en feesten komen daar vandaan.

Halloween
Halloween was vroeger de ‘viering van het ongewisse’. Het invallen van het najaar is een moment dat de sluier tussen deze wereld en het ‘andere’ even doorzichtiger wordt.
Midwinterfeest
Het midwinterfeest staat van oudsher bekend onder verschillende namen: Jul (Jule), Joel en Yule. Met de komst van de winter brak voor boeren een rustigere periode aan. De oogst lag opgeslagen en het was tijd om uit te rusten, bij elkaar te zitten en verhalen te vertellen én feest te vieren.
De Noormannen staken enorme vuren aan om de duisternis te verdrijven. 

Nu steken we in december lichtjes aan in en rondom het huis en verbranden we in het nieuwe jaar onze kerstbomen in grote vuren.
Met het vuurwerk ‘knalden’ we letterlijk het oude jaar er uit.

En met de nieuwjaarsduik, de jaarlijks rond de jaarwisseling georganiseerde gezamenlijke sprong in open water, spoelen we de winter echt van ons af.

TIPS

Echt koud krijgen? Bekijk dan de Seasidesblogpost Winter aan zee met veel ijzige foto’s en een bijzondere ‘ koude’ video van fotograaf Jasper Nijland. Hij voer mee met het tallship Bark Europa op expeditie naar Antarctica en maakte er schitterende foto’s en de video genoemd De Mast.

BRONNEN EN FOTOCREDITS
De afbeeldingen zijn afkomstig uit het Seasides archief, van Jolanda Bosselaar, Annemarie Bücker, Gudrun Gunter, Silvia Schipper ,Marinus Padmos en de beeldbank provincie Zeeland. De coverfoto is van Ronnie Verrijzer.
Het gedicht Winterboulevard is van Puurnederlandse-gedichten. Het volledige interview met Katherine May is in Trouw te lezen.
De weetjes zijn afkomstig van o.a. Wikipedia.en Rijkswaterstaat. De tips tegen de winterdip komen uit Flow Magazine.