Fier en trots staat hij op de dijk met de zee aan zijn voeten. Ruim een eeuw lang trotseert hij daar weer en wind. Vroeger liet hij als baken met een helder licht de schippers weten dat ze vlakbij de kust waren en gaf hen ondersteuning voor de juiste koers.
Nu is de zwart-wit gestreepte ijzeren vuurtoren ‘Nieuwe Sluis’ op de zeedijk aan de ingang van de Westerschelde een mooi uitzichtpunt en zeer geliefd foto-object.
Een blog met weetjes over deze markante vuurtoren, gedichten en natuurlijk veel mooie foto’s.

De zwart witte in zicht

Daar waar de zwart witte van Sluwe staat
Fier staand in sereen kleurende ochtendlicht
Het iconische bakenlicht staat immer paraat
Bij elke koers staat hij onverhard in het zicht
Zijn lichtkarakter vertelt de scheepvaart
De koers de invaart van de Westerschelde
Hij zal blijven schijnen ook al is hij bejaard
Waarmee hij de visser zijn. thuis vertelde
Of men binnenliep vanuit de zuid of de noord
De visser was thuis met de zwart witte in zicht
Rust brengend voor de bemanning aan boord
Bij het zien van thuis, vissers bekende licht

Cees de Baare

De zwart-wit gestreepte ijzeren toren Nieuwe Sluis bij Breskens is samen met zijn rood-wit spiraal-gestreepte ‘collega’ vuurtoren ‘Westerlicht’ van Burgh-Haamstede op Schouwen-Duiveland de meest bekende en gefotografeerde vuurtoren van Zeeland. 28,4 meter en vijf verdiepingen hoog staat hij met de opvallende strepen en de achthoekige ijzeren vorm al sinds 1868 aan de monding van de Westerschelde. Hij maakte deel uit van een reeks van lichten die het einde/begin van de Schelde markeren en het scheepvaartverkeer tussen de Noordzee en Antwerpen begeleiden.
In 2011 werd de vuurtoren buiten officieel nautisch gebruik gesteld. Dankzij de inzet van de Stichting Vuurtoren Breskens is het rijksmonument in 2015 volledig gerenoveerd en voor bezoekers opengesteld en brandt het vuurtorenlicht ook weer. Dit is nu alleen vanaf de landzijde te zien.

Het ontstaan

“De rivier zowel des nachts als overdag te bevaren.”

In 1865 deden de Belgische commissarissen hun Nederlandse collegae de mededeling dat zij door hun regering waren gelast om “met hen tot overeenstemming te komen over de uitvoering van een door hen ingediend ontwerp, dat moest strekken om over de gehele uitgestrektheid der Schelde een stelsel van verlichting aan te brengen, waardoor de zeeschepen in staat zouden worden gesteld de rivier zowel des nachts als overdag te bevaren”.
Op 26 december 1865 gaf de Belgisch-Nederlandse Permanente Commissie van Toezicht op de Scheldevaart de opdracht een vuurtoren op te richten in de nabijheid van Breskens, op de zeedijk bij de Nieuwe Sluis. Op 19 januari 1868 werd voor het eerst het licht op die vuurtoren ontstoken.

Van gietijzer

De vuurtoren is ontworpen door en gebouwd onder verantwoordelijkheid van Quirinus Harder (1801-1880). Hij koos voor de vuurtoren een acht-zijdige conische vorm en als bouwmateriaal gietijzer. Dit was in de tweede helft van de negentiende eeuw een graag en veelvuldig gebruikt materiaal voor grotere bouwwerken en constructies. Zeker voor de kuststreek was naast de kortere bouwtijd, de veel lagere kosten en de makkelijke demontage nog een aantal specifieke redenen belangrijk om voor gietijzer te kiezen:

• Het totale gewicht was aanmerkelijk minder. Dit was voor onze streken een niet onbelangrijk gegeven omdat hier geen rotsharde bodem is. Het mindere gewicht maakte een lichtere fundering mogelijk.
• Gietijzer bleek al vlug beter bestand tegen de gure zoute zeewind en het schurende zand.
  

Voor de ‘lantaarnkoepel’ en de ondersteuning van de optiek werd overigens geen gietijzer gebruikt maar brons of messing. Deze materialen waren beter bestand tegen de wisselende invloed van enerzijds de koude en zoute buitenomgeving en anderzijds de hitte van de lampen.
Bouwmeester Harder besteedde overigens ook veel aandacht aan het uiteindelijk monumentaal aanzien van de torens. Zo heeft de Nieuwe Sluis kunstzinnige elementen en zijn de toegangsdeur, de vensters, maar ook het smeedwerk van de omgang in neogotische stijl. 
De Nieuwe Sluis is de oudste nog bestaande gietijzeren vuurtoren van de Nederlandse (en de Vlaamse) kust.

Vuurtoren

“De vuurtoren kijkt naar de horizon

stevig en stram, aan tegenwind gewend,

bekend met het waaien van helmgras

en van het zand en ziet de soepele zeevlucht

van de meeuw met stille tevredenheid aan.

Zijn licht laat hij schijnen op zoekende schepen,

met vuur eerst, maar later met lenzen en spiegels,

laat zijn licht rondgaan over het water, ware 

bakens van de nacht zijn het……

C. Paris

De Zeeuwse vuurtorens doen al eeuwen trouwe dienst voor de scheepvaart. Ze hebben ieder hun eigen soort licht. Daardoor weet de schipper waar hij vaart. Elke toren seint in zijn eigen tempo. Door met het knipperen mee te tellen, weet je waar je bent. Door spiegels en lenzen rondom het licht in de toren, wordt de lichtbundel versterkt en schijnt zo heel helder over de zee. Goed te zien van veraf.

Bright, bright lights to guide me, 

Bright, bright lights to guide me home”

HAEVN ‘Eyes Closed’

MEER

De Nieuwe Sluis is te bezichtigen. Kijk voor openingstijden op vuurtorenbreskens.nl.
Daar vind je ook alle informatie over de vuurtoren en de geschiedenis.
Ook interessant : De vuurtorens van Zeeland

Boekentips
Meer lezen over vuurtorens en het leven van de vuurtorenwachters:
De lichtwachters Emma Stonex
Atlas van de Vuurtorens aan het einde van de wereld Jose Louis Gonzales
Where Light In Darkness Lies Veronica Della Dora

COLFOON
De foto’s in deze blogpost zijn van Gudrun Gunter, Annemarie Bücker, Nienke Mailpaard, Stichting Vuurtoren Breskens en het Seasides archief.
De informatie is van Stichting Vuurtoren Breskens.
De gedichten zijn van C. Paris en Cees de Baare.