Hij vaart al 20 jaar op zeilschepen, is de oceaan meerdere keren overgestoken en mist, waar hij ook is in de wereld, de geur van de Oosterschelde. Vorig jaar maakten we tijdens een opvallende terugkeer naar Nederland kennis met Wiebe Radstake, toen kapitein van de Tres Hombres, het Nederlandse vlaggeschip van de klimaatvriendelijke zeilvrachtvaart. Het mooie zeilschip werd namelijk vanaf Bretagne tot in de haven van Amsterdam begeleid door de dolfijn ‘Zafar’ als extra promotie van deze vorm van vrachtvervoer.
Nu is Wiebe samen met zijn vrouw Suzan trotse eigenaar van de tjalk Vrijbuiter en gaan ze in Zeeland hun dromen waarmaken.
We spraken met hem over zijn roots, de Oosterschelde en zijn passie voor de zeilvrachtvaart. Lees het verhaal van Vrijbuiter powered by wind.

“Met ons schip Vrijbuiter varen wij een groene en creatieve koers. Wij willen genieten van het zeilen en de schoonheid van de natuur op het water.”  

Wiebe en Suzan

Terug naar de roots

Natuurlijk zijn we benieuwd waar de naam Vrijbuiter vandaan komt? 
Vrijbuiter was een nummer van mijn vorige band Zinkzand, we waren 17 à 18 jaar en vonden onszelf echte Vrijbuiters, het gaat over de drang naar vrijheid, het willen ondernemen en een vleugje nostalgie naar een verleden dat er wellicht helemaal niet is geweest, enkele regels uit het nummer zijn:

“Daar sta je met je handen in je zakken op de kade, ging langs eindeloze stranden die je uiteindelijk verraadde, we jutte wrakhouten dagen langs de kusten van de wind, we werden meegedragen door de lusten van een kind, zo moest het ons vergaan, dat is ons bitter lot, we zullen niet langer klagen want wat mot, nouja dat mot… ”

Tot vorig jaar zeilde je met de Tres Hombres en ook de Nordlys. Kun je ons vertellen wat het verschil qua type schip is met de Vrijbuiter? Waar kunnen we de Vrijbuiter aan herkennen? 
“Vrijbuiter is een binnenvaart zeilschip en Tres Hombres en Nordlys zijn echt voor op zee. De Tres Hombres is ooit als wrak gekocht, het was een duitse mijnenveger, dus niet eens een zeilschip. Omdat er in de Tres Hombres geen motor zit moest gezocht worden naar de perfecte tuigage. Dit werd een schoenerbrik/brigantijn, vroeger voeren piraten er mee vanwege twee redenen:
Een brigantijn is heel wendbaar, dus zeer praktisch in zeeslagen (en nu voor de Tres Hombres voor het haven inzeilen),
en heeft ook dwarsgetuigde zeilen om de grotere oceaan te kunnen oversteken waarbij je de wind meestal van achter hebt.

De Nordlys is weer een ander verhaal: dit was een BrixhamTrawler en werd vroeger gebruikt voor de visserij onder zeil, dit schip is dus weer opgebouwd tot vrachtschip, waar vroeger de vis lag ligt nu de lading.

Dan is de Vrijbuiter nog het dichtst bij de roots gebleven: in 1901 gebouwd als zeilend vrachtschip zonder motor, daarna tot charterschip verbouwd en nu weer verbouwd tot een combinatie tussen charter en vrachtvaart, met binnenkort een elektromotor 
(op zon) dus weer even weinig vervuilend als in de begindagen zo’n 120 jaar geleden.
Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de tuigages op platbodem schepen steeds groter en hoger geworden zijn. Hier ligt wel een uitdaging: we willen natuurlijk niet dat de lading gaat schuiven of dat we altijd met water in het gangboord zeilen als we geladen zijn. “
De Vrijbuiter herken je aan de prachtige kleuren geel en rood.

TIP LEES MEER OVER VRIJBUITER

Vrachtrevolutie voor een groene toekomst

Jullie kiezen bewust voor groen vrachttransport, powered by wind. Kun je ons iets meer vertellen over de filosofie achter sailcargo? 
“Vrachtvervoer is een ver van je bed show, je koopt dingen in de supermarkt en denkt er verder niet over na over wat voor weg het product heeft afgelegd naar jouw toe. We zijn gewend om 24/7 alles wat we willen online te bestellen en het dan een dag later in huis te hebben. Dat we dus achterlijk veel uitstoten om alleen al voedsel naar ons toe te krijgen, daar wordt niet over nagedacht.
Afgelopen weken zag je je in het Suezkanaal wat er kan gebeuren als een schip aan de grond zit: ineens kwam het besef in de wereld hoeveel schepen er dagelijks dingen ophalen van over de hele wereld. Het merendeel van deze dingen zoals veel plastic zijn volgens ons niet echt nodig.
Tres Hombres Fairtransport begon met deze ‘vracht revolutie’: aantonen dat men wel producten van ver kan halen en laten zien hoeveel energie dit kost. Er varen nu meerdere zeilschepen op zee rond en we vonden dat de tijd rijp is om ook binnen Nederland vracht over water te vervoeren. Het waternet ligt er, het merendeel van de mensen wil weten waar het voedsel vandaan komt en wil wel iets meer betalen voor een goed verhaal.
Met Vrijbuiter zijn we een heel kleine schakel maar hopen, hoe klein we ook zijn, mooie projecten te verbinden op weg naar een groene toekomst.”

Zierikzee wordt de thuishaven van de Vrijbuiter. Vandaar uit varen jullie op de Zeeuwse Stromen. Een groot verschil met een Transatlantische oversteek zoals je deze met de Tres Hombres maakte. Wat zijn volgens jou de mooiste zeilroutes in de Zuidwestelijke Delta? Zijn er ook ‘maritieme’ uitdagingen in dit gebied? 
“Een oceaan oversteken met een zeilschip is uniek en zal ik ook zeker blijven doen maar het klinkt gek: waar ik ook ben op de wereld, vaak mis ik de geur van de Oosterschelde.
De Oosterschelde is de plek waar ik leerde zeilen, op de vaak Zuid Westerlijke wind en goed in het achterhoofd houdende dat je erg moet letten op het getij en de verschillende stromingen. Ik hoop dat we onze vrachtvaart op de Oosterschelde echt tot een netwerk kunnen maken zoals vroeger de beurtvaart ook deed, met het grote verschil dat we nu ook mensen meenemen om mee te genieten van de Oosterschelde en het vracht varen.”

Above deck it’s all about the wind, the waves and the sails. the horizon is empty as far as the eye can see

Het laten uitkomen van je dromen

Historische zeilschepen zoals de Vrijbuiter vragen om veel onderhoud. Hoe kom je aan de authentieke materialen en doen jullie veel zelf of zijn er ook anderen bij betrokken?
Ik vaar al zo’n 20 jaar met dit soort zeilschepen op een gegeven moment bouw je een netwerk op van scheepstimmermannen, lassers, andere schippers en ga zo maar door. Ook bijvoorbeeld de Enkhuizer Zeevaartschool is behalve een unieke plek voor educatie over de zeilende beroepsvaart een kweekvijver van mensen die dezelfde passie hebben: varen op traditionele zeilschepen en het vak daar rondom met al haar facetten niet verloren laten gaan. 

Wat is jullie lijfspreuk ? 
Onze lijfspreuk kwamen we ergens op een muur in het dorpje Ruigoord tegen:

“‘s nachts dromen we als ieder ander, het uit laten komen van deze dromen is echter ons dagelijks werk”

Ahoy en hopelijk tot op het water! 

Flessenpost

Nieuws van Seasidesblog in je mailbox ontvangen? Vul je adres in en je krijgt regelmatig flessenpostnieuws toegestuurd.

De foto’s in dit blog zijn afkomstig van Vrijbuiterzeilen.nl, Tres Hombres Sailcargo en het Seasides archief.
Het nummer van Zinkzand kun je beluisteren op youtube: Zinkzand – Vrijbuiter – YouTube.
TIP Volg hier de Avonturen van volle zee van de bemanning van de Tres Hombres en Nordlys .